Vrijdag 10 februari 2012 – In 2012 ging de Elfstedentocht niet door. Toch heeft een kleine groep DKIJV-ers (en vrienden van) alsnog de Elfstedentocht gereden op vrijdag 10 februari. Wiebe heeft van de tocht een verslag gemaakt, inclusief afgelegde kilometers en (zijn) doorkomsttijden.
Wie gingen mee? Fred Asselman, Hans van Bohemen, Gerko (vriend van Hans v. B.), Leon van Bohemen, Hans Bruckman, Dirk Evers, Martin van der Helm (IJVP), Remon Kneppers, Marco van Koppen, Stijn van Liefland en Wiebe Postma.
Tsja. Waar moet ik beginnen? Op één dag zoveel mooie ervaringen en indrukken opdoen…. Laat ik maar gewoon starten bij het begin: We verzamelen op donderdag 9 februari, om 18:30 uur bij Leon van Bohemen in Nootdorp.
Als ik aankom, heerst er direct een goeie stemming: Tikkeltje nerveus, niet iedereen kent elkaar even goed. Kennismaken dus en vluchtig wat uitwisselen over voeding, kleding, materiaal, voorbereiding, vorm. Bakkie erbij, we staan in de keuken. Martin: “Ehm. Majoca, heb jij nog een kussen over? Ben ik vergeten en dat slaapt wel zo lekker.”
Iedereen legt zijn spullen in de auto’s en we verbazen ons over de hoeveelheid spullen die meegaat. We gaan toch maar één dag weg? Er wordt een verdeling over de auto’s gemaakt. Ik rij met Leon mee, samen met Martin, Fred en Hans Bruckman. In de andere auto zitten Dirk, Marco en Remon. Hans van Bohemen en Gerko komen op eigen gelegenheid naar Leeuwarden, en Stijn zou de volgende ochtend komen.
Het gedonder begint al meteen. ‘Samen uit samen thuis’ was het motto, maar het lijkt erop alsof ‘samen uit’ al niet eens lukt: Nog voordat we vertrokken zijn, raken we de andere auto al kwijt: “Waar stond Dirk nou? Wat voor auto heeft hij eigenlijk? Hij stond bij dat busje, nee het was een ander busje.” Uiteindelijk vinden we elkaar en rijden we richting Leeuwarden. Bij Zoetermeer gaat de telefoon. Of we niet beter over de afsluitdijk konden rijden. De discussie zal ik hier niet herhalen, maar beide chauffeurs waren zó overtuigd van hun eigen gelijk, dat uiteindelijk twee routes zijn gereden, om te kijken welke sneller is. In Leeuwarden was het even zoeken, maar uiteindelijk vonden we de golf club van de ouders van Ankie Ytsma. Extra grappig was natuurlijk dat beide auto’s tegelijkertijd aankwamen, zelfs de kofferbak was er op hetzelfde moment.
Na de hartelijke ontvangst werden luchtbedden opgeblazen, laatste voorbereidingen getroffen (zoals het uitwisselen van mobiele nummers) en de route uitgestippeld, mede naar aanleiding van de ervaringen van Ankie Ytsma. Rond middernacht ging het licht uit en kon de nacht beginnen. Voor een aantal was de nacht erg onrustig: er ging een telefoon/alarm, omdraaien op een luchtbed maakt een hoop kabaal en natuurlijk snurkte er iemand. Omdat hij niet kon slapen is Fred zelfs midden in de nacht maar een hapje gaan eten, in de gang.
In de veronderstelling dat we allemaal al klaar zouden staan, stond Stijn om ongeveer 6:00 uur op de ramen te kloppen. Ongeveer drie kwartier later zouden we dan daadwerkelijk richting het ijs gaan.
- Ljouwert (Leeuwarden): Afgelegd 0 km. / Tijd ca. 7:20 uur
Aangekomen bij de Zwette, trekken we gauw onze schaatsen aan. Een verkleumde journalist van Radio 1 (“Als jullie op de radio willen…, ik ga over een minuut of tien live”) laten we aan haar lot over en we vertrekken met elf man het donker in.
Het wordt al snel licht en we komen er ook al snel achter dat er toch wat verschil in tempo zit. Ik besluit samen met Hans Bruckman dat wij verder samen zullen rijden en binnen de groep spreken we verder af, dat we tijdens de dag contact met elkaar zullen opnemen wanneer iemand onverhoopt af zou moeten haken, maar toch in ieder geval tegen het einde van de tocht.
- Snits (Sneek): Afgelegd 22 km. / Doorkomsttijd 8:23 uur
We maken uiteraard foto’s bij de waterpoort en rijden langzaam de stad weer uit. De uitzichten zijn met het frisse morgenzonnetje schitterend. De conditie van het ijs valt enorm mee, ik heb het enorm naar mijn zin.
- Drylts (IJlst): Afgelegd 26 km. / Doorkomsttijd 08:53 uur
Via Woudsend komen we op het Slotermeer. Aan het begin komen er wat mindere stukken ijs en ik realiseer me, dat het ook de hele weg zulk ijs zou kunnen worden. Oei, laten we dat maar niet hopen. Het uitzicht is overigens werkelijk schitterend. Wat een geweldige ijsvlakte! Ik kan me niet herinneren dat ik de overkant van het meer heb kunnen zien.
- Sleat (Sloten): Afgelegd 40 km. / Doorkomsttijd 09:45 uur
Wanneer we bijna in Sloten zijn, is er een stukje dat je heen en weer moet schaatsen en daar komen we elkaar weer even tegen. De grotere groep heeft al ‘gestempeld’ en zij hebben Fred achter gelaten bij de koek & zopie, zo blijkt wanneer Hans en ik daar aankomen. Fred heeft een botte schaats en is er behoorlijk chagrijnig van. Hij wil naar huis en ik leen hem wat geld voor de bus en trein. We komen overigens nog bekenden van de Uithof tegen en na een chocomelletje stappen we weer op.
Onderweg hebben Hans en ik al druk gespeculeerd over de route die we zouden volgen. De originele route (over de Luts), ligt er slecht bij en dat was onder meer de reden waarom de Elfstedentocht niet doorging. Er is een alternatieve route geprepareerd, over de Fluezen. We kiezen uiteindelijk voor de originele route en rijden richting Balk. Het ijs lijkt door de wind op een soort schubbenhuid. Rijdt niet echt fijn, maar het is wel lekker hard ijs. Aangekomen in Balk rijden we door het dorpje en vanaf de kant klinkt ergens muziek. Het smalle grachtje en de pittoreske huizen langs de kant doen heel gemoedelijk aan.
En dan komen we op de Luts. Ik begreep meteen waarom de Elfstedentocht in ieder geval niet hierlangs kon: het lijkt erop alsof sommige wakken pas die nacht dichtgevroren zijn, en daar waar de wakken niet waren, liggen vaak grote brokken vastgevroren ijs waardoor het wat lastig manouvreren is. Tenminste, als je ook nog de overhangende takken een beetje uit je gezicht wilt houden.
- Starum (Stavoren): Afgelegd 66 km. / Doorkomsttijd 11:16 uur
Via Warns komen we in Stavoren aan, waar het opnieuw een gezellige drukte is op het ijs. Er liggen mooie schepen vastgevroren, waaronder een tweemaster. We nemen even de tijd om wat te eten en drinken.
Vervolgens gaat het richting Hindeloopen. Onderweg komen we langs de droom van elke Elfstedenrijder (volgens Hans): De Gala-madammen. Het duurt behoorlijk lang voor ik ‘m door heb. We passeren een groot bord waarop staat aangegeven dat we langs de Galama-dammen rijden. Wat een grap!
We rijden lekker beschut achter de dijk die ons van het IJsselmeer scheidt, maar beginnen ook de wind een beetje te voelen.
- Hylpen (Hindeloopen): Afgelegd 77 km. / Doorkomsttijd 12:08 uur
In Hindeloopen fotograferen we de mooie brug en vervolgen snel onze weg richting Workum. De wind lijkt wat aan te trekken, maar het waait niet hard. Ik begin wat hongerig te worden en realiseer me, dat ik wat moet eten.
- Warkum (Workum): Afgelegd 86 km. / Doorkomsttijd 12:38 uur
In Workum neem ik nog een mueslibar en iets wat eruit ziet als een krentenbol, maar smaakt naar ontbijtkoek(!?). Onderweg van Workum naar Bolsward begint de wind me een beetje tegen te staan, hoewel het nog steeds niet echt hard waait. Gelukkig vindt Hans het niet erg om op kop te blijven rijden. Vlak voor Bolsward neemt mijn snelheid echter drastisch af, en we besluiten om in Bolsward even van het ijs af te gaan voor een kop koffie (met wat lekkers erbij) en een sanitaire stop.
- Boalsert (Bolsward): Afgelegd 99 km. / Doorkomsttijd 13:45 uur
Aangekomen in Bolsward zoeken we het grachtje op dat naar het stadje leidt. De plaatselijke HEMA heeft met kratten een perfecte trap gefabriceerd en er is zelfs een soort terrasje waar je je pas aangeschafte (broodje) rookworst kunt opeten. De stoelen deden overigens ook uitstekend dienst om de schaatsen uit te trekken en de gympies aan te doen. We drinken koffie met een punt bij een hotel op het Marktplein en strekken benen en ruggen.
De koffie en pauze heeft goed gedaan en vol goede moed gaan we weer op pad. Binnen no-time horen we onze namen roepen en het blijken Leon en Martin te zijn die hun schaatsen aan het aandoen zijn. We zijn erg verbaasd, want zij zouden ongeveer een uur, anderhalf uur voor ons moeten zitten. We worden snel op de hoogte gebracht: Martin was een paar kilometer voor Bolsward iets te vroeg omhoog gekomen bij een brug en had zijn hoofd gestoten. Het bleek niet verantwoord om zonder meer door te schaatsen en ze hadden dus het afgelopen uur bij een huisarts gezeten om de wond te laten hechten. We horen dat Fred ook weer aan het rijden is, want hij had bij de golfclub een slijptafeltje en –steen gevonden en zijn schaatsen geslepen. Hij was nu onderweg naar Franeker, via Dokkum. Wij schaatsen alvast door, want Martin en Leon rijden iets harder en zouden ons toch weer voorbij komen.
Via Witmarsum (Hans vraagt me waar ik die plaats van ken: “Weet je nog? Tijdens de Elfstedentocht van ?? moest hier een heel stuk gekluund worden.”) en Kimswerd (hoge kade, lastig om dit stukje te klunen) gaat het dan behoorlijk voorspoedig naar Harlingen.
- Harns (Harlingen): Afgelegd 116 km. / Doorkomsttijd 15:37 uur
In Harlingen is er behoorlijk wat slecht ijs en moeten we relatief veel klunen. Pluspuntje is dan weer wel dat we gratis warme choco krijgen van de bouwvereniging en voor iedereen is er een ‘Snelle Jelle’. Later krijgen we (via de foto’s van Marco) te horen/zien, dat de groep van Marco, Dirk, Remon en Stijn op het ijs van Harlingen een ontmoeting hebben met Piet Paulusma.
Ik vind het heel leuk om op de plek te zijn waar we normaal gesproken alleen komen wanneer we naar Terschelling gaan. Ik zie de plek waar we altijd de auto parkeren en ik kluun over de sluis. Beneden aangekomen op het ijs, eten en drinken we nog wat en strompelen richting beter ijs.
En dat betere ijs komt er: Ik herinner me een brede vaart, goed geveegd.
- Frjentsjer (Franeker): Afgelegd 129 km. / Doorkomsttijd 17:01 uur
Van Franeker hebben we eigenlijk niet veel gezien. We konden op een gegeven moment niet meer verder en daar was dan het beroemde Kluuntunneltje onder de snelweg door. Niet lang daarna beleefden we een schitterende zonsondergang en we realiseerden ons dat we nog een heel stuk door het donker moesten. Toen de schemering inviel begon het ook al wat kouder te worden.
Bij een t-splitsing vroegen we (gelukkig!) bij een koek & zopie de weg naar Bartlehiem. Anders dan we vermoedden, was de weg naar Bartlehiem linksaf, in plaats van rechtdoor. Enne, is het nog ver naar Bartlehiem? Nee hoor, was het antwoord, nog maar een kilometer of 20. Direct doorrekenend (… ca. 24 km Bartlehiem – Dokkum vv. en dan nog zo’n 12 km naar Ljouwert), kwamen we erop uit dat we nog een dikke 50 km voor de boeg hadden. Dat was even schrikken.
Direct daarna kwam er bovendien een slecht stuk aan. Eerst vanwege zand op het ijs, daarna de Blikvaart met de grote scheur in het midden(?). Aan weerskanten van de vaart lagen stapels met hout. Nog steeds geen idee waarom dat daar lag. We zagen hier een groepje schaatsers op het ijs zitten en Hans en ik dachten beiden dat er iets aan de hand was (wie gaat er nou op het ijs zitten?). Het bleek allemaal in orde, ze namen even pauze en aten wat.
Nog iets verder kwam echt een slecht stuk ijs: heel broos en met veel scheuren. Op dat moment werd het al echt donker en we hebben toen erg getwijfeld waar we goed aan zouden doen. Gaan we door? Ja, de wil om de tocht af te maken was toch groter dan het risico dat we zagen, dus we spraken af dat we voorzichtig door zouden gaan. Steeds als er een misslag werd gemaakt, of als één van ons viel, volgde direct de vraag: “alles oké?” en het antwoord “Ja, alles goed”.
Daarna komen we een man alleen tegen. We nodigen hem uit om mee te rijden. In je eentje in het donker rijden is geen goed idee. Hij blijkt tijdens een plaspauze zijn groepje kwijt te zijn geraakt en krijgt zijn maten niet te pakken via de telefoon.
Later wordt hij gebeld en blijkt dat hij te ver vooruit gereden is. Hij komt erachter aan de hand van een ambulance die op dat moment ons voorbij rijdt (Oei. Doen we hier nog steeds wel verstandig aan?), en die ambulance was nog niet langs zijn maten gereden. Later hoorden we trouwens dat de ambulance iemand met een gebroken heup van het ijs heeft gehaald.
Eenmaal bij Bartlehiem aangekomen (Er is licht, er zijn mensen, het ziet er gezellig (als een café?) uit. We passeren we aan onze rechterhand.) komt het eind in zicht. We slaan linksaf, de Dokkumer Ee op. Hans is zo eerlijk om me er alvast op voor te bereiden dat de eerstvolgende bebouwing die we tegenkomen NIET Dokkum is, maar Burdaard. Een prachtig verlichte molen staat er in het dorpje, overigens een prima baken om ons op te richten.
We hebben geen lampjes bij ons en mijn skibril heb ik ongeveer drie kwartier geleden al afgezet, om in het donker wat meer te kunnen zien. Het is dus inmiddels écht donker geworden, maar gelukkig treffen we daar wel heel erg mooi ijs. Goed geveegd, in twee brede banen (heen en weer). Vanwege de duisternis blijkt het extra belangrijk om op de eigen helft te blijven: Wij schrikken van tegenliggers en zij van ons.
Uiteindelijk bereiken we Dokkum. Dat wil zeggen, bij de eerste de beste brug binnen de bebouwde kom besluiten we dat we het Dokkum noemen. De brug ziet eruit alsof we er op handen en knieën onderdoor zouden moeten, of klunend erover heen. Dat is op dit moment echt te veel gevraagd.
- Dokkum (Dokkum): Afgelegd 174 km. / Doorkomsttijd 20:32 uur
Een man langs de kant knoopt een gesprekje met ons aan: “Je bent er bijna hoor, het is nog maar een meter of vijfhonderd naar het haventje.” De man vertelt ons dat hij hier rayonhoofd is en dat hij ter plekke het ijs nog even wilde controleren en eventueel wat schaatsers helpen. Later, toen we alweer op de terugweg naar Leeuwarden reden, bespraken Hans en ik het -enigszins vreemde- gesprek met de man. Wij geloofden hem op dat moment alle twee voor geen millimeter.
In Dokkum neem ik nog een gevulde koek, die ik had bewaard voor een mooi moment, en langzaam beginnen we aan het laatste deel van de tocht. Ik neem per telefoon contact op met Leon, om hem te vragen waar hij is, en of hij weet op welk traject richting Leeuwarden het ijs het beste is. Met andere woorden: kunnen we het beste via de Bonkevaart of de Dokkumer Ee rijden? Leon is op dat moment net aangekomen bij de kantine van de golfbaan (via de Dokkumer Ee) en vertelt dat het viertal Marco, Stijn, Dirk en Remon via de Bonkevaart is gereden en op een lift wacht.
Hoewel er weinig wind staat (ik had eigenlijk nog niet gemerkt dat het nog waaide) is het erg prettig dat die nu in onze rug staat. Lekker hoor: Windje mee, prachtig ijs en bijna terug.
Tegen het einde van de tocht begin ik zo maar ineens een tikkeltje sentimenteel te worden. Het eerder opgeroepen beeld van een dropping tijdens een of ander kamp lijkt steeds meer te kloppen. Hans en ik wisselen wat gedachten en verhalen uit, die je niet zo maar met de eerste de beste deelt. Vreemd wat zo’n tocht met je kan doen.
Opnieuw bij Bartlehiem aangekomen (Hé, zijn we daar nu al weer?) wordt aan ons de weg gevraagd door een groepje rijders. Hans vertelt hen de weg naar de Bonkevaart en dat wij rechtdoor richting Leeuwarden gaan, de officiële route (tot 1963 dan).
Het laatste stuk. Aan een verschrikkelijk mooie dag begint een eind te komen. De bebouwing die we als eerste tegenkomen is Leeuwarden nog niet. We twijfelen, dit is namelijk wel de plek waar Leon van aangaf dat zij waren afgestapt. Wij besluiten dat we er nog niet zijn, en dat we doorrijden tot de stad. Als we op een kilometer of twee van de stedelijke bebouwing rijden vraag ik Hans nog even heel stil te zijn. Het ‘geratel’ van schaatsen die over natuurijs glijden klinkt geweldig, ik wilde er nog even van genieten.
- Ljouwert (Leeuwarden): Afgelegd 199 km. / Doorkomsttijd 22:03 uur
Tenslotte komen we opnieuw bij een brug aan (Eebrug) en daar eindigt onze tocht. We feliciteren elkaar en zoeken de kant op. Op dit moment kost alles moeite en behoedzaam gaan we zitten. Over het uittrekken van de schaatsen lijken we een uur te doen. Ik realiseer me dat ik moet blijven bewegen om enigszins warm te blijven en begin heen en weer te ijsberen. We bekijken waar we zijn aangekomen en schatten in, dat we vanaf de brug makkelijk opgehaald kunnen worden. Ik bel Leon en vraag of hij ons op kan komen halen. Hij was al samen met Martin naar het dorpje gereden waar zij (wel, maar wij dus niet) zijn afgestapt. Met grote pijn in mijn hart wimpel ik zo nonchalant mogelijk een bijzonder vriendelijke en opmerkzame taxichauffeur af, met de woorden dat we binnen een paar minuten opgehaald worden. Het zou even duren voordat we elkaar gevonden hadden.
Leon rijdt ons naar de golfbaan van de familie Ytsma, waar Mieke een kop kippensoep voor ons heeft. We worden binnengehaald als helden, waar ik me behoorlijk opgelaten over voel. We hadden toch allemaal die tocht gereden? Ik kleed me snel om in schone en droge kleren en dat voelt heerlijk aan.
Na de soep laden we tenslotte alle spullen in de auto en rijden met z’n vijven huiswaarts (Leon, Martin, Fred, Wiebe en Hans). Op dat moment maak ik niet alles heel bewust mee. We zullen toen afscheid hebben genomen van Dirk, Remon en Marco, maar eerlijk gezegd weet ik dat niet meer. In de auto begin ik weer wat bij mijn positieven te komen en stuur wat sms-jes naar het thuisfront.
Het diner nuttigen we bij een McDrive, omdat het de enige plek is waar we om omstreeks 23:30 uur nog wat te eten kunnen krijgen. Het was zelfs niet mogelijk om de hamburgermenu’s daar binnen op te eten.
Na de maaltijd stuurt Leon de wagen weer richting Holland, maar geeft na enige tijd het stuur over aan Fred, die een stuk fitter is. Ik breng de reis voornamelijk slapend door. Hans wordt als eerste thuis afgezet en ik als tweede. Om ongeveer half drie heb ik mijn ogen al dicht voordat ik bed stap.
Wiebe Postma.
De foto’s van Marco van Koppen en Wiebe zijn op de foto-pagina te vinden (onder algemeen). http://www.dkijv.nl/fotos/category/31-2012-02-12-dkijv-elfstedenhelden?start=40
